Халықты ұлт деңгейiне көтеру, яғни, жерi, суы, қазынасы, тiлi мен дiнi бiр болған халық бұқарасын бiрлестiрiп, олардың санасын бiртұтас саяси, әлеуметтiк, ұлттық санаға жеткiзуде ұлы тарихи мiндеттiң маңызды бiр бөлiгi зиялылардың үстiне жүктеледi.
Мұстафа Шоқай
ЕКІНШІ БӨЛІМ
ҮЛКЕНДЕР ЖОЛЫ – ҰЛЫЛЫҚ, ҰРПАҒЫ ЖҮРЕР ҰҒЫНЫП
Елдің өткені мен бүгініне көз жүгіртер болсақ біздің қоғам қашанда зиялы қауымның, алдыңғы толқын ағалар мен салмақты сөзі бар жандардың ой-пікірімен санасқан. Олардың қай-қайсысын айтсақ та, таудан биік беделі, көрегендігі мен алыстан болжайтын асыл қасиеттеріне тәнті боласың. Уәлі сөздерін бағыт етсең, шатыспасың анық. Зиялылардың еліне бергені де көп, парасат-пайымы мол, қуатты топ. Ала білсек, әлі де берері жетерлік өнеге-өрісі кең. Біз, кейінгі толқын соған марқаямыз, соған шүкіршілік етеміз. Ағаларамызға сыртынан қанығып, абырой-атағына, елі үшін еткен еңбегіне тәнті боламыз.
Қайырымдылық, үлкенге құрмет көрсету, өзіңнен кішіге ізет ете білу — ел ағаларының бойларындағы асыл қасиет десек артық емес. «Талап, еңбек, терең ой, қанағат, рақым – ойлап тұрсаң бес асыл іс» деп хәкім Абай айтып кетсе, тағылымды жолды жалғастырып, өскелең ұрпаққа тәлім-тәрбие берген де зиялы қауым өкілдері.
Ұлттың ұлттық болмысын анықтайтын, қордаланған мәселерді көтеріп, оған шешім іздейтіндер осы жандар. Егер ол ақын-жазушы болса, өздерінің шебер туындыларымен оқырман қауымды таңғалдырады, қоғам қайраткері болса, жүріп өткен өмір жолын жастарға үлгі етеді, даңқты спортшы болса, бүгінгі ізбасарларына қолдау бола біледі.
